Met een hoogte van "slechts" 15 meter behoort de altijdgroene cacaoboom tot het kreupelhout in het Amazonewoud. Hij houdt van schaduw, wortelt ondiep en heeft bomen in de buurt nodig om hem te ondersteunen; zelfs bij maximale grootte blijft zijn stam dun. Het hele jaar door verschijnen er gelige tot roodachtige bloemen direct aan de stam en aan de dikkere takken, waar ook de geelbruine cacaovruchten, ongeveer 30 centimeter lang, rijpen. In hun vlees zitten vijf rijen zaden - de cacaobonen.

De Olmeken aan de Golf van Mexico gebruikten reeds in 1100 v. Chr. cacao; via handelsroutes kwam het bij de Maya's terecht en pas in de 14e eeuw bij de Azteken van Centraal-Amerika. Ze noemden het "xocoatl" - bitter water. Vandaag komt de cacao hoofdzakelijk uit Ivoorkust, Ghana en Indonesië. Na de oogst worden de cacaovruchten opengebroken en worden de cacaobonen gefermenteerd, gedroogd en geroosterd; alleen door deze behandeling krijgen zij hun karakteristieke aroma en zwarte kleur. De waardevolle cacaoboter wordt verkregen door het malen en persen van de op deze wijze behandelde bonen.

Ruim de helft van de cacaoboon bestaat uit een lichtgeel vet dat vloeibaar wordt bij lichaamstemperatuur - cacaoboter. Vanwege het hoge gehalte aan verzadigde vetzuren is het tot twee jaar houdbaar, maar het wordt niet sterk aanbevolen om mee te koken. In de cosmetica daarentegen komen haar beste eigenschappen tot hun recht: zij wordt snel geabsorbeerd en maakt de huid soepel zonder een vettige film achter te laten. Tenslotte geeft het aan cosmetische producten een aangename geur die enigszins aan cacao doet denken.