Zoetigheden
"I'll make the world, widdewidde as I like it!" zingt Pippi Langkous, en voor de roodharige jonge anarchiste hoort bij een wereld zoals zij die graag ziet ook snoep. Wie kan het haar kwalijk nemen? Als het op zoetigheid aankomt... Lees meer
Gids
Het leven is een snoepreisje -
"I'll make the world, widdewidde as I like it!" zingt Pippi Langkous, en voor de roodharige jonge anarchiste hoort bij een wereld zoals zij die graag ziet ook snoep. Wie kan het haar kwalijk nemen? Immers, als het op zoetigheid aankomt, ontwaakt in de meesten van ons een kleine rebel. Klassieke snoepwinkeltjes, zoals die waar Pippi haar schatten per kilo wegbrengt, zijn nauwelijks meer te vinden, maar alle kleurrijke zoete specialiteiten uit het verleden bestaan nog steeds. Je moet alleen weten waar je ze kunt kopen.
De druppel is opgezogen. Het verhaal van het snoepje.
Een snoepwinkel, zoals die in de verhalen van Astrid Lindgren, staat tot aan het plafond vol met grote potten, uitpuilend met kleurrijke, kleverige lekkernijen in alle kleuren en vormen. Frambozen of bosvruchtenbladeren, bruisende snoepjes, roomsnoepjes of zelfs snoepjes met zoethout - snoepjes en stralende kinderogen zijn in de hoofden van velen onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Toch waren snoepjes, althans hier in Europa, aanvankelijk nogal bittere pillen. Nadat in Perzië aan het begin van de zevende eeuw was ontdekt dat suiker kon worden gemaakt van suikerriet, werd ongeveer honderd jaar later, ook in de Arabische wereld, een soort eerste zoete pasta gemaakt van suiker en vruchtensappen: "Fanid Chsai". Het zou echter nog lang duren voordat suiker en snoep deel gingen uitmaken van het dagelijks leven in Europa. Hoewel er in de late oudheid geïsoleerde verwijzingen naar waren, werd het witte goud pas in de Middeleeuwen wijdverbreid. Apothekers waren de eersten die een soort suikerwerk produceerden om bittere kruidenextracten eetbaarder te maken: Snoepjes dienden als medicijn. Net als kruidenwijnen werden zij na uitgebreide feesten gedronken om de naweeën van gulzigheid te remmen.
Afgezien daarvan waren het aanvankelijk vooral de hoven van prinsen en koningen die van zoetigheden genoten. Het verhaal gaat dat in 1572 de Franse regent Henri IV "suikerkoekjes" strooide op zijn bruiloft en de aanwezige kinderen uitten dubbel hun enthousiasme voor dit goedje: "Bon! Bon!" - een naam die niet toepasselijker kon zijn.
Met de industrialisatie van de suikerproductie, waarvan de grondslagen in het begin van de 19e eeuw werden gelegd door de chemicus Franz Carl Achard, werd de toegang tot het vroegere luxegoed eindelijk gedemocratiseerd. De productie van zoetwaren daarentegen bleef nog 100 jaar uitsluitend in fabrieken plaatsvinden - totdat de eerste kook-, kneed-, snij- en wikkelmachines werden gebouwd. Vandaag heeft de industriële productie de handenarbeid zo goed als vervangen. De opleiding tot banketbakker werd in 1980 stopgezet en vervangen door een specialisatie in banketbakkerijtechniek.
Gewikkeld rond de stok. De productie van snoep met de hand.
Ondanks alles: ze bestaan nog steeds, de handmatige snoepmakers. Wie heeft gezien hoe zo'n banketbakker de snoepmassa eerst in een grote pot - bij voorkeur van koper - onder voortdurend roeren aan de kook brengt, vervolgens op een marmeren plaat giet om af te koelen en vervolgens tot een streng kneedt, Wie in een snoepfabriek de geur van verse ingrediënten heeft geroken en het taaie, warme oppervlak van de suikermassa heeft zien glanzen, zal zich nauwelijks nog met industrieel geproduceerd snoep willen inlaten.
Waar vandaag de dag nog traditionele fabricageprocessen worden gebruikt, worden deze van generatie op generatie doorgegeven. Dit is ook het geval bij onze fabrikanten Manufactum: Kramer's Spezialitäten in Weyhe, Nedersaksen, Leone in Collegno, Italië, Les Anis des Flavigny in Bourgondië, Frankrijk, de Provençaalse benedictijnenabdij Le Barroux of het familiebedrijf Rudi Jahnke Süßwaren, dat verantwoordelijk is voor de productie van Caruso hoestdruppels en gevestigd is in Kaltenkirchen, Schleswig-Holstein. Hier worden snoepjes gemaakt van natuurlijke ingrediënten die je kunt ruiken en proeven. Pippi zou ze zeker per pond besteld hebben.
Heilzaam en rustgevend. Snoepjes kunnen meer doen.
Laten we eerlijk zijn: zoetigheid bevredigt in de eerste plaats onze zoete trek. Voor al diegenen die dergelijke basale verlangens trachten tegen te gaan door onthouding, kan het daarom helpen te weten dat onze zoetigheden ook hogere doeleinden dienen, althans ten dele.
Laten we de Leone kruidenbonbons nemen: door het gebruik van etherische oliën en kruidenessences kunnen ze als digestief worden genuttigd om op te zuigen - vergelijkbaar met de historisch gedocumenteerde apothekersbonbons. Maar het is niet alleen dit kenmerk dat zij delen met hun rolmodellen; net als toen zijn deze snoepjes ook te vinden in het spectrum van wrang tot bitter. Pippi en haar kinderen zouden dit product daarom waarschijnlijk links laten liggen. Volwassenen daarentegen zullen de sterke, kruidige smaak op prijs stellen.
De Caruso Pastilles dragen hun bedoelingen al op de tong: "Sterke hoestbonbons" zo omschrijven ze zichzelf en dankzij een recept uit 1877 op basis van zoethout, etherische oliën en geneeskrachtige plantenextracten verlichten ze niet het leed van de verkouden consument, maar ze hebben wel de operazanger die ze hun naam hebben gegeven een optreden in Hamburg bespaard. Vandaag de dag gebruiken musici en acteurs nog steeds graag dit beproefde product.
Tot slot: onze pepermunt pastilles. Of van Leone of van de Engelse snoepfabrikant Peppersmith. Munt is niet alleen bekend om zijn digestieve eigenschappen, maar ook om zijn ontstekingsremmende, pijnstillende, krampstillende en maagkalmerende talenten. Een echte generalist. En met Pippi kun je ook niet fout gaan met pepermunt. Haar volledige naam is tenslotte Pippilotta Viktualia Rollgardina Pfefferminz Efraimstochter Langstrumpf. Haar vader moet iets in gedachten hebben gehad.