Pothouder katoen

In de afgelopen jaren heeft de markt ons voorzien van pannenlappen van de meest uiteenlopende materialen, helaas meestal plastic, en in de meest uiteenlopende vormen. Veel keukenmedewerkers grijpen echter terug naar de goede oude pannenlap die oma vroeger zelf haakte en gebruikte. Enerzijds is dit zeker te danken aan de DIY-golf, die breien en haken een echte boost heeft gegeven. Anderzijds kunnen voor deze pannenlappen natuurlijke materialen worden gebruikt. In dit geval is het natuurlijk katoen dat een kleine groep Zuid-Afrikaanse vrouwen thuis en met de hand haakt.

Onder het label Spaza ontwikkelt Julia Schaffer functionele dingen voor dagelijks gebruik die gemaakt worden van regionale, biologisch afbreekbare grondstoffen en - belangrijker nog - met de hand. Want de productie wordt gedaan door Zuid-Afrikaanse vrouwen in Manenberg, een plaats nabij Kaapstad die bekend en berucht is om zijn hoge misdaadcijfers. In de Cape Flats van Kaapstad, zoals de townships van Kaapstad ook wel worden genoemd, is het soms zo gevaarlijk dat je beter je huis niet kunt verlaten. De vrouwen die haken en breien voor Spaza hoeven dat ook niet, want de materialen worden bij hen thuis afgeleverd en de afgewerkte artikelen worden later opgehaald. Zij kunnen dus volledig flexibel werken, wanneer de tijd het toelaat, en tegelijkertijd voor de kinderen en familieleden zorgen. En de soms immens lange reizen naar de stad blijven hen bespaard. Zij worden ter plaatse contant betaald, waardoor de vrouwen een klein eigen inkomen kunnen verwerven, onafhankelijk van hun echtgenoten. Bovendien hebben zij een ziektekostenverzekering en betalen zij een klein pensioenfonds. In Zuid-Afrika zijn "spaza shops" meestal de kleine informele winkeltjes die alledaagse benodigdheden aanbieden, meestal in privékamers in de townships. Ze ontstonden uit noodzaak, omdat met de groeiende nederzettingen de afstanden naar de stad of naar de volgende supermarkt te groot werden.