Manufactum koekoeksklok

Aan het einde van de 17e eeuw groeide de klokkenproductie in het Zwarte Woud uit van een winters bijbaantje van een paar boeren tot het centrum van de fijnmechanica in Duitsland. De (onterecht) vaak bespotte koekoeksklok werd daar ook verfijnd tot een kwaliteitsklok. De basisvorm van de kast, die vandaag de dag nog steeds gangbaar is, gaat terug op een ontwerpwedstrijd die in 1850 werd uitgeschreven door Robert Gerwig - hoofd van de groothertogelijke Badense klokkenmakersschool in Furtwangen en bouwmeester van de Gotthard- en Zwarte Woud-spoorweg. De winnaar was de architect en professor in de ontwerptheorie Friedrich Eisenlohr uit Karlsruhe. Hij had de behuizing de vorm gegeven van de spoorwegwachtershuisjes die hij langs de spoorlijn in het Zwarte Woud had ontworpen - wat logisch is, want het was deze spoorlijn in het Zwarte Woud die de vaak afgelegen valleien ontsloot en aanzienlijk bijdroeg aan de ontwikkeling van de fijnmechanica in het Zwarte Woud door toegang te bieden tot de grondstof metaal. In de loop der tijd hebben veel koekoeksklokken het echter moeten ontgelden met allerlei ontwerpfouten, ontleend aan de plaatselijke flora en fauna, in tegenstelling tot hun oorspronkelijk vrij sobere vorm.

We hebben de koekoeksklok teruggedraaid. Onze versie - een op maat gemaakte klok van de in 1894 opgerichte klokkenfabrikant Rombach & Haas uit het Zwarte Woud - gaat qua formele helderheid zelfs verder dan het oorspronkelijke ontwerp. De zwartgelakte ijzeren gewichten in de vorm van kegels zijn het enige klassieke decoratieve element. Het mechanische uurwerk is afkomstig van een precisie-engineeringbedrijf in Triberg, dat al sinds 1856 klokonderdelen en uurwerken maakt. Het is een 8-daags uurwerk, wat ingewikkelder en duurder is om te maken dan een 1-daags uurwerk, daarom wordt het maar in een paar koekoeksklokken gebruikt.

Naast een gong activeert het slagmechanisme blaasbalgen op twee pijpen met een tijdvertraging, die de karakteristieke "koekoeksroep" produceren die sinds de 19e eeuw op de meeste koekoeksklokken klinkt in het interval van de grote terts en de klok identificeert als een muzikale automaat. Het op en neer bewegen van de handgesneden vogel tijdens de roep wordt ook geregeld door een van de balgen.