Hora zonnewijzer

De Hora zonnewijzer drukt achter de schermen veel uit - en toch is het aan de oppervlakte vooral één ding: een transporteerbare zonnewijzer die tot het wezenlijke is teruggebracht en gemakkelijk te gebruiken is. Tijdlijnen zijn er inherent aan, want de klok slaat een brug van het oude China naar het heden: het gebruik van de schaduwstok die in de (horizontale) vloer wordt gestoken om de tijd te meten, gaat terug tot 2500 voor Christus in China - en ook de Hora is horizontaal georiënteerd. Dan is er nog het materiaal: de wijzerplaat van de hora is gemaakt van porselein, het materiaal dat rond 1300 voor het eerst in Europa aankwam op de handelsroute vanuit China - waar het nog 400 jaar zou duren voordat Johann Friedrich Böttger in Dresden het eerste Europese harde porselein produceerde. Tegenwoordig wordt de wijzerplaat van de Hora gemaakt in de porseleinfabriek van Rudolf Kämmer, zo'n 200 kilometer van Dresden, in Rudolstadt in Thüringen - een klus die allesbehalve triviaal is, ondanks het eenvoudige ontwerp. De zonnewijzer moet immers de tijd precies aangeven. De naam van de Hora komt uit het Latijn en betekent uur of tijd van de dag, waardoor hij ook conceptueel rond is.

De hora geeft de zonnetijd aan, die de loop van de zon weergeeft vanaf zonsopgang tot het hoogste punt van de zon in het zuiden (het ware middaguur) tot zonsondergang. Deze Ware Plaatselijke Tijd (WOZ) was de officiële tijd van het burgerlijke leven tot de 19e eeuw, toen in de loop van de industrialisatie een door de mens aan zijn doeleinden aangepaste gemiddelde tijd werd ingevoerd. Midden-Europese tijd (CET) of Midden-Europese zomertijd (CEST) kan gemakkelijk worden berekend uit de zonnetijd, rekening houdend met de locatie en de datum. Hoe u dit moet doen staat beschreven in de bijgevoegde instructies. De Hora is geoptimaliseerd voor de middenbreedte (50°N, Frankfurt am Main), maar kan natuurlijk ook ten noorden en zuiden daarvan worden gebruikt - met de kleine beperking dat de tijdsaanduiding dan enkele minuten afwijkt.

De gezeefdrukte schaal wordt in het glazuur gebakken om het weerbestendig te maken. De Hora zonnewijzer staat op drie rubberen voetjes en kan het hele jaar door op een zonnige vensterbank of buiten worden geplaatst. Het porselein, geglazuurd aan de bovenkant en de rand en ongeglazuurd aan de onderkant, heeft een krasbestendig, waterdicht oppervlak en een uitstekende weer- en vorstbestendigheid.

Gnomoniek is de wetenschap van zonnewijzers. De naam is afgeleid van de gnomon (Grieks = schaduwstaf), het centrale element van deze uurwerken. Carlo Heller, een mechanisch ingenieur met een doctoraat uit Wiesbaden, is een liefhebber van gnomoniek. Sinds zijn jeugd is hij gefascineerd door astronomische instrumenten en zonnewijzers. Tegenwoordig zet hij zijn innovatieve ideeën om in precisie-instrumenten met technische expertise en gedegen kennis van moderne productietechnologieën. Zijn zonnewijzers zetten daarbij nieuwe maatstaven, zowel in functie als in ontwerp.